Ερωτεύομαι κοπέλες που, ας πούμε ότι “πληρούν και όλες τις προϋποθέσεις’’ για μια σοβαρή σχέση και, μόλις αρχίζουν να μου κάνουν νύξεις για μακροχρόνια δέσμευση, γάμο κλπ., εγώ νιώθω εγκλωβισμένος και όπου φύγει-φύγει!»
Αλέξανδρος,35 ετών
Το θέμα αυτό δεν είναι πρόσφατο. Μιλούμε για τον φόβο που έχουν ορισμένοι άνθρωποι –άντρες & γυναίκες- να προχωρήσουν στην επισημοποίηση ενός σοβαρού δεσμού. Διανύοντας μια εποχή κατά την οποία ο ελεύθερος χρόνος τείνει να αποτελέσει είδος πολυτελείας, η ανθρώπινη επαφή για κάποιους φαντάζει η μόνη διέξοδος από τις απαιτήσεις της ζωής, ενώ για άλλους τροχοπέδη στο δρόμο για τηνπροσωπική τους ανέλιξη.
Τι είναι όμως αυτό που κάνει τους ανθρώπους να μην αποφασίζουν να προχωρήσουν τη ζωή τους πλάι σε κάποιον άλλο; Επιγραμματικά, θα λέγαμε πως οι λόγοι αυτοί εδράζονται κυρίως στα ακόλουθα:
*Η επικέντρωση στην εκπλήρωση προσωπικών στόχων, όπως η επαγγελματική ανέλιξη και επιτυχία.
*H ουτοπική αντίληψη ότι υπάρχει αγάπη χωρίς δυσκολίες και χωρίς θυσίες. Η οποιαδήποτε κούραση στο κομμάτι της εργασίας μας είναι δεδομένη και ίσως επιθυμητή προκειμένου να ανταπεξέλθουμε. Αντίθετα, αναμένουμε η προσωπική μας ζωή να είναι κατά αποκλειστικότητα πηγή χαράς.
*H αμηχανία μπροστά στους παλιούς-καινούργιους ρόλους των δύο φύλων. Συνήθως στους νέους ανθρώπους συγκρούεται η νέα αντίληψη ότι άνδρες και γυναίκες είναι ισότιμοι και η επιθυμία να ζουν σύμφωνα μ’ αυτήν, με τα παλιά πρότυπα ρόλων που είναι βαθιά ριζωμένα μέσα τους λόγω βιωμάτων, κάτι που προκαλεί σύγχυση και ενδεχομένως συγκρούσεις.
* Η έλλειψη υψηλής αυτοεκτίμησης.Άνθρωποι δηλαδή που θεωρούν πως δεν θα κατορθώσουν να σταθούναξιοπρεπώς σε μια σχέση και να ανταπεξέλθουνστις απαιτήσεις που συνοδεύουν μια συντροφική ζωή.
*Οιάσχημες παιδικές εμπειρίες εντός της οικογένειας, όπως οι κακές σχέσεις μεταξύ των γονιών. Αντίστοιχαενδέχεται να αντιδρούν και όσοι θεωρούν τους γονείς τους πρότυπο ζευγαριού και αρνούνται να καταρρίψουν το «μύθο», φτιάχνοντας οι ίδιοι μια σχέση που θα μπορούσε να συγκριθεί με αυτήν των γονιών τους. Συχνά μάλιστα , άνθρωποι που αντιδρούν έτσι, προέρχονται από πολύ καταπιεστικές συναισθηματικά οικογένειες ή μητέρες. Έτσι δεν μπορούννα διανοηθούνμια σχέση δεσμευτική με κάποιονπου θα μπορούσε να έχει συναισθηματική απαίτηση από τους ίδιους.
Ο φόβος της δέσμευσης φαίνεται να υποκινεί μια σειρά από συμπεριφορές στα άτομα, που δυσχεραίνουν ακόμη περισσότερο την πραγματοποίηση μιας σχέσης. Η ζωή με έναν άνθρωπο που φοβάται τη δέσμευση μοιάζει με σκοτσέζικο ντους. Σαν να τίθεται σε λειτουργία ένας ισοπεδωτικός τροχός κάθε φορά που η σχέση βρίσκεται στα πρόθυρα της ουσιαστικής επαφής και της αμοιβαίας αποδοχής, που παίρνει στο πέρασμά του κάθε ψήγμα αγάπης. Σε αυτές τις περιπτώσεις, η αντιμετώπιση της σχέσης είναι ένα ζήτημα που απαιτεί την προθυμία του ατόμου που κρατά αποστάσεις να ξεπεράσει το πρόβλημά του, τη διάθεσή του να εντοπίσει τις αιτίες του φόβου του και την τόλμη του να εμπλακεί συναισθηματικά. Αυτές έγκεινται στην αποφυγή της εγγύτηταςκαι της οικειότητας, ενώ, σε περίπτωση που κάτι τέτοιο τείνει να λάβει χώρα, η αντίδραση μπορεί να είναι από απορριπτική, αδιάφορη έως και επιθετική. Η ανάγκη για διατήρηση «απόστασης ασφαλείας» από το άλλο πρόσωπο συχνά οδηγεί το άτομο στην επισύναψη αμιγώς σεξουαλικών σχέσεων, τις οποίες είναι ιδιαίτερα εύκολο να διακόψει και να εκλογικεύσει, εάν ξεφύγουν από τον έλεγχό του. Άλλες φορές όταν βρίσκεται σε σχέση, υιοθετεί συμπεριφορές που υποδηλώνουν ότι, ενώ έχει ανάγκη να αγαπήσει και να αγαπηθεί, εάν αυτό συμβεί, απομακρύνεται. Ενίοτε, προβάλλει τα δικά του αμφιθυμικά συναισθήματα στο/στη σύντροφό του, διατεινόμενο ότι το έτερον ήμισυ δεν το αγαπά.
Άντρες και γυναίκες μπορούν να ξεπεράσουν το φόβο της δέσμευσης. Ο φόβος αυτός είναι όπως οι υπόλοιποι: Είναι σαν ένας τοίχος από τον οποίο κρυβόμαστε. Ένας τρόπος να μειώσει κανείς το φόβο είναι να αρχίσει να τον αποκωδικοποιεί μιλώντας γι’ αυτόν. Μπορεί έτσι να διαπιστώσει ότι και ο άλλος έχει παρόμοιους φόβους, αλλά και μία αντίστοιχη ανάγκη για ελευθερία στη σχέση. Η κατανόηση και η εκτίμηση μπορεί να βοηθήσει και τους δύο να έρθουν στην αποδοχή ενός μοντέλου που θα επιτρέπει την ομαλή συνύπαρξη . Το να είσαι βέβαια ερωτευμένος με κάποιον που δεν επιθυμεί δέσμευση είναι δύσκολο. Μερικές συμβουλές που θα μπορούσαν να βοηθήσουν είναι οι ακόλουθες:
•Μην αυτοενοχοποιείστε. Οι συμπεριφορές και ο φόβος δέσμευσης του/της συντρόφου ενδέχεται να έχουν τις ρίζες τους σε προηγούμενες εμπειρίες και όχι στη δική σας αδυναμία.
• Δείξτε κατανόηση. Η ενσυναισθητική συμπεριφορά από την πλευρά σας θα αποτελέσει ένδειξη ότι είστε πλάι του και όχι απέναντί του.
• Συζητήστε τις επιθυμίες, τα παράπονά&και τις προσδοκίες σας, ανταλλάσσοντας σκέψεις για το πώς βλέπετε τη σχέση σας.
• Επιβεβαιώστε την παρουσία, την υποστήριξη και τη συμπαράστασή σας στη ζωή του/της στα δύσκολα και στα εύκολα. Με τον τρόπο αυτό θα ενισχύσετε την αντίληψη περί αξιότητας του εαυτού του/της, την οποία και έχει ανάγκη.
Οι ανθρώπινες σχέσεις απαιτούν κατάθεση χρόνου, έκφρασης, συναισθήματος, ψυχής. Και έχουν ένα μυστικό: Είναι απλές, αλλά φαντάζουν πολύπλοκες. Αξίζει τον κόπο να αφεθούμε και να τις απολαύσουμε. Γιατί, τιλέει για τον καθένα μαςνα μη δοκιμάσει να ψαρέψει έστω ένα ψάρι σε μια θάλασσα με τόσα πολλά…;;
