Ο θυµός είναι ένα πανανθρώπινο, οικουµενικό συναίσθηµα, το οποίο απαντά σε ερεθίσµατα που απειλούν το αίσθηµα «δικαίου» µέσα µας, καθώς και την αυτοαξία µας. Είναι ένα από τα βασικά ανθρώπινα συναισθήματα όπως η αγάπη η θλίψη, η χαρά, ο πόθος η ανυπομονησία ο ενθουσιασμός κ.α.. Πρόκειται για μια συναισθηματική αντίδραση απέναντι σε κάποιο άτομο, μια κατάσταση ή ένα γεγονός. Μας ενημερώνει για την ψυχική κατάσταση που βρίσκεται ο οργανισμός μας εκείνη τη στιγμή. Μια τέτοια στιγμή μπορεί να είναι όταν νιώθουμε ότι απειλούμαστε, όταν φοβόμαστε ότι χάνουμε τον έλεγχο αλλά και όταν μας αδικούν ή μας προσβάλλουν. Από την αρχαιότητα ακόμη αλλά και σύγχρονες έρευνες έχουν δείξει ότι ο πολύς θυμός έχει σημαντικές οργανικές επιπτώσεις. Ο θυμός ενεργοποιεί την αδρεναλίνη και το σώμα αντιδρά λέγοντας κίνδυνος.
Ο τρόπος που αντιδρούμε απέναντι στο θυμό είναι συναφής προς αυτόν που αντιδρούμε και σε άλλα συναισθήματα. Οι περισσότεροι από μας έχουμε μάθει να ανταποκρινόμαστε στο γύρω κόσμο και τα συναισθήματά μας από το χώρο της οικογένειάς μας. Τους τρόπους δράσης και αντίδρασης τους μαθαίνουμε όταν είμαστε πολύ μικροί και επηρεαζόμαστε από τους γύρω μας. Ξεκινάμε αντιγράφοντας την συμπεριφορά των γονιών μας και άλλων προτύπων προσιτών σε μας. Αν ο πατέρας ή η μητέρα είναι συνεχώς θυμωμένοι ή εκφράζουν το θυμό τους σιωπώντας, τα παιδιά θα αντιγράψουν κάποια μοντέλα, δηλ. αν μεγαλώσαμε πιστεύοντας ότι εξωτερικεύοντας το θυμό μας κάνουμε κάτι κακό μπορεί να αποφασίσουμε να γίνουμε στωϊκοί και υπομονετικοί και να μην παραδεχτούμε ποτέ ότι θυμώνουμε. Δημιουργούμε τότε γύρω μας ένα τείχος αδιαφορίας δήθεν ηρωισμού. Αν είμαστε μαθημένοι να μην προκαλούμε ποτέ φασαρία ενδέχεται να εκφράζουμε τον θυμό μας ενοχοποιώντας τους γύρω μας ή κατηγορώντας τους εαυτούς μας και καλλιεργώντας αισθήματα ενοχής. Συνήθως ακολουθούμε γονεϊκά πρότυπα, αλλά μερικές φορές βλέποντας τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζουν οι γονείς τον θυμό, τον απορρίπτουμε αποφασίζοντας να αντιδρούμε με διαφορετικό τρόπο: συχνά, τον ακριβώς αντίθετο από εκείνον των γονιών μας.
Όσον αφορά στο κατά πόσο μας επηρεάζει ο θυμός σε συναισθηματικό επίπεδο, είναι σημαντικό να μην ξεχνούμε πώς τα συναισθήματα δεν είναι αποκομμένα μεταξύ τους. Υπάρχει μία συνεξάρτηση, όπως συμβαίνει με οποιοδήποτε όργανο στο σώμα μας. Μέσα στο σώμα, κάθε όργανο εξετάζεται σε σχέση με όλα τα υπόλοιπα. Αν για παράδειγμα, δεν λειτουργεί καλά το συκώτι, είναι πολύ πιθανό να παρουσιαστούν και προβλήματα στην καρδιά. Με τον ίδιο τρόπο, αν καταπιέζουμε ένα συναίσθημα, αυτομάτως καταστέλλουμε και όλα τα υπόλοιπα, είτε αυτά είναι θετικά, είτε αρνητικά. Όταν κάποιος καταπιέζει τον θυμό του, δυσκολεύεται να νιώσει εξίσου την αγάπη, την ευχαρίστηση, καθώς και άλλα συναισθήματα ταυτόχρονα. Δεν μπορεί να αντλήσει ικανοποίηση από την ανθρώπινη επαφή, ούτε βρίσκει τόσο ενδιαφέρουσες τις δραστηριότητές του. Χρειάζεται μεγάλη προσπάθεια για να καταπιέσει κάποιος τον θυμό του και το τίμημα που πληρώνει είναι και η καταπίεση συναισθημάτων που θέλει να βιώσει. Ο καταπιεσμένος θυμός λειτουργεί σαν ένα φίλτρο που παρεμβάλλεται μεταξύ του εαυτού μας και του έξω κόσμου. Οτιδήποτε εισέρχεται ή εξέρχεται από τον συναισθηματικό μας κόσμο περνά από αυτό το φίλτρο. Δεν επιτρέπουμε στον εαυτό μας να εκφραστεί αυθεντικά, γιατί φοβόμαστε ότι θα εκτεθούμε και ότι οι άλλοι θα μας εκμεταλλευτούν. Ανταποκρινόμαστε στις καταστάσεις και τους ανθρώπους με επιφύλαξη και αμυντική στάση. Δημιουργείται έτσι ένα τείχος αδιαφορίας και παθητικότητας.
Το ζητούμενο λοιπό είναι πώς μπορώ να φτάσω να εκδηλώνω το θυμό μου, να τον αποδέχομαι,
Παρατηρώ. Αναγνωρίζω πότε αρχίζω να θυμώνω και αναζητώ τα σημάδια. Ο θυμός έχει συγκεκριμένα σωματικές εκδηλώσεις.Αλλάζει ο τρόπος που κινούμαι, στεκόμαι, οι χειρονομίες βγάζουν μία ένταση, η φωνή αποκτά μία άλλη χροιά. Όταν καταλαβαίνω ότι είμαι σε αυτήν την κατάσταση καθυστερώ να προχωρήσω σε λόγια ή πράξεις, ενώ είμαι εν βρασμώ ψυχής.
Αναλογίζομαι. Στην ουσία παίρνω τον χρόνο μου και σκέφτομαι ποιες θα είναι οι συνέπειες αν χάσω τον έλεγχο. Πώς θα είναι οι σχέση με τους γύρω μου αν αντί να χρησιμοποιήσω το μυαλό μου, χρησιμοποιήσω την γλώσσα μου ή και τα χέρια μου; Δίνω σημασία στην σημαντικότητα της σχέσης.
υμώσω; Φταίει κάποια κατάσταση, κάποιο περιστατικό ή κάποιο πρόσωπο ή ο θυμός μου στηρίζεται σε μία αφορμή; Συχνά θυμώνω με ανθρώπους που τυχαίνει να βρίσκονται μπροστά μου σε ακατάλληλο χώρο την ακατάλληλη χρονική στιγμή.
Κάνω ένα διάλειμμα. Δίνω χώρο στον εαυτό μου. Μπορώ να πάρω βαθιές αναπνοές, να στρέψω την προσοχή μου σε μία δραστηριότητα που με ευχαριστεί. Ασχολούμαι με κάποια σωματική άσκηση. Προσπαθώ να αντιμετωπίσω την κατάσταση με χιούμορ.
Διαπραγματεύομαι. Παίρνω την ευθύνη του συναισθήματός μου. Αυτό σημαίνει ότι μπορώ να παραδεχτώ και λάθη που έχω κάνει, μοιράζομαι με τον άλλον άνθρωπο τις προθέσεις μου και ξεκαθαρίζω στο εδώ και τώρα τις προσδοκίες μου. Επιλέγω να μιλήσω με το σεβασμό που θέλω να μου μιλάει και ο ίδιος.
Είναι, τέλος, σημαντικό να μην ξεχνάμε να ζητάμε βοήθεια από ειδκούς ψυχολόγους όταν πια ο θυμός που νιώθουμε είναι ανεξέλεγκτος και δημιουργεί προβλήματα στη καθημερινή μας ζωή. Το να μάθουμε να ελέγχουμε το θυμό μας, μπορεί να είναι μια πρόκληση. Άλλωστε με την επαγγελματική βοήθεια, μπορούμε να μάθουμε τι είναι ο θυμός, να προσδιορίσουμε τι τον πυροδοτεί, να αναγνωρίζουμε τα σημάδια του και κυρίως να ανακαλύψουμε τα υποβόσκοντα συναισθήματα που το συνοδεύουν όπως η λύπη, ο φόβος ή η κατάθλιψη.
