Μέσα στο πλαίσιο της αλληλεπιδραστικής διαδικασίας της Παιδείας που λαμβάνει χώρα στο σχολείο ,αναπτύσσονται δύο δυναμικές οι οποίες έχουν τα αντίστοιχα αποτελέσματα στην εξέλιξη του ατόμου και της κοινωνίας .
Σύμφωνα με τον Freire «δεν υπάρχει ουδέτερη παιδευτική διαδικασία.Η παιδαγωγική επέμβαση ή λειτουργεί ως όργανο για να διευκολύνει την αφομοίωση της νέας γενιάς μέσα στη λογική του νέου συστήματος και στη προσαρμογή της σ’αυτό ή γίνεται « άσκηση ελευθερίας».
Στη δεύτερη περίπτωση η παιδεία γίνεται το μέσο μέσα από το οποίο άνδρες και γυναίκες ασχολούνται κριτικά και δημιουργικά με την πραγματικότητα και ανακαλύπτουν τρόπους προσπέλασής της και μετασχηματισμού της κοινωνίας. Είναι σημαντικό λοιπόν να μάθουν τα παιδιά να κρίνουν και να αξιολογούν την πραγματικότητα εφόσον και η διδασκαλία στηρίζεται σε βιώματα και στην εμπειρία. Θεωρείται πολύ σημαντικό και καθοριστικό και το καλό ψυχολογικό κλίμα της τάξης.
Μια έννοια κλειδί στον Freire είναι η «conscientisation», διαλεκτική ένωση ανάμεσα στη συνείδηση και στον κόσμο. Είναι η κοινωνική διαδικασία μέσα από την οποία οι ανθρώπινες υπάρξεις όχι ως απλοί αποδέκτες αλλά ως υποκείμενα ενσυνείδητα κατορθώνουν να μετασχηματίσουν την πραγματικότητα.(«Αγωγή του καταπιεζόμενου» ,Freire,εισαγωγή Θεόφραστος Γέρου.) Η σκέψη του Paulo Freire εκφράζει την απόκριση ενός δημιουργικού μυαλού.
Κατ’αυτόν τον τρόπο και χάριν της καλλιέργειας της δημιουργικής σκέψης η δημιουργία των «παραμυθοανατροπών» είναι μια παιδαγωγική μέθοδος μεγάλης σημαντικότητας.
Οι « παραμυθοανατροπές» είναι έμπνευση των ομάδων των μαθητών πάνω σε ή δικά τους. Οι ομάδες συνεργάζονται και με τον καταιγισμό ιδεών συνθέτουν τα παραμύθια σ’ ένα μωσαϊκό πρωτοτυπίας και φαντασίας. Άλλωστε και ο Guilford αναφέρει ότι η καλλιέργεια της ανατρεπτικής σκέψης γεννάει ευφυή μυαλά που κρίνουν και δημιουργούν.
Συμπερασματικά, η καλλιέργεια της κριτικής και δημιουργικής σκέψης μέσα από ανατρεπτικές μεθόδους δημιουργεί ευχάριστο ψυχολογικό κλίμα γιατί το παιδί δεν πλήττει με τα ίδια και αναμενόμενα ! Επίσης γεννά ελεύθερα μυαλά που τολμούν να σκεφτούν και μια άλλη εκδοχή της πραγματικότητας και ελεύθερους αυριανούς πολίτες που θα αγωνιστούν αν χρειαστεί να την αλλάξουν!!