Πανελλαδικών …«Χρωμοσωμικές Ανωμαλίες»

Το συγκεκριμένο άρθρο συντάχθηκε με αφορμή την κουβέντα που έχει ξεκινήσει στο διαδίκτυο, και όχι μόνο, μεταξύ  μαθητών της Γ’ λυκείου και (εκπαιδευτικών) βιολόγων….

Όντως κλιμακούμενης δυσκολίας τα θέματα των πανελληνίων εξετάσεων στο εν λόγω μάθημα, τα οποία για την επίλυση τους απαιτούσαν πολύ καλή και σε βάθος γνώση των εννοιών που περιέχονται στο σχολικό εγχειρίδιο και επιπλέον, ευχέρεια στην επίλυση ασκήσεων.
Σημειωτέον ότι η δυνατότητα εμβάθυνσης στη σύγχρονη Μοριακή Βιολογία καθίσταται ιδιαιτέρως δύσκολη στις δύο ώρες εβδομαδιαίως που αντιστοιχούν στο συγκεκριμένο μάθημα είτε στο σχολείο είτε στο φροντιστήριο.

Σχετικά με τα ερωτήματα Δ2, Δ3 και Δ4….

Δ2. 4 ή 6 γαμέτες;
Ο αριθμός των γαμετών που εν τέλει προκύπτουν (4 ή 6) προκαλεί σύγχυση, καθώς για τους εξεταζόμενους (για τους οποίους προορίζονται τα θέματα), με τη γνώση που μπορούν να αντλήσουν από το σχολικό βιβλίο, είναι 4, ενώ για τους βιολόγους, 6. Μήπως διαφεύγει της προσοχής μας ότι οι μαθητές της Γ’ λυκείου δεν είναι βιολόγοι και επομένως, δεν είναι υποχρεωμένοι να γνωρίζουν την πιθανότητα δημιουργίας των γαμετών Αα και Ββ καθώς ο τρόπος δημιουργίας τους δεν περιλαμβάνεται στο σχολικό βιβλίο;

Δ3. 100% ή 50%;
Οι γονότυποι ΑαΒΒ και ΑΑΒβ επίσης τυγχάνουν πολλαπλών ερμηνειών, φαινοτυπικά, καθώς, πάντα με βάση το σχολικό εγχειρίδιο, δεν αναφέρεται πως ενδέχεται να επηρεαστεί ο φαινότυπος αυτών των απογόνων σε περίπτωση μετατόπισης. Στο συγκεκριμένο ερώτημα τα ποσοστά 100% ή 50% (μετά από διόρθωση!) θα μπορούσαν υπό περιπτώσεις να είναι σωστά! Ας μην ξεχνάμε πως η δομική χρωμοσωμική ανωμαλία στην οποία αναφέρονται, αφορά πολύ μικρή ποσότητα γενετικού υλικού (μικρός αριθμός βάσεων!), το οποίο, ωστόσο, παραμένει ποσοτικά αναλλοίωτο, και είναι αβέβαιο πως επηρεάζεται ο φαινότυπος των ατόμων που τις φέρουν.
Αξίζει, επιπλέον, να αναφερθεί πως, όπως πολύ σωστά παρατήρησαν πολλοί μαθητές, μια αλλαγή μικρού αριθμού βάσεων είναι πρακτικά αδύνατο να διαγνωστεί μέσω της μελέτης καρυότυπου, το οποίο οι εξεταζόμενοι καλούνται να κάνουν στο Δ3 ερώτημα!

Δ4. Έλλειψη, διπλασιασμός ή απλά…..μετατόπιση;
Οι μαθητές καλούνται να επιλέξουν μεταξύ των 5 διαφορετικών ειδών δομικών χρωμοσωμικών ανωμαλιών που αναφέρονται στο σχολικό βιβλίο (έλλειψη, διπλασιασμός, αναστροφή, μετατόπιση και αμοιβαία μετατόπιση). Οι απαντήσεις, που έχουν δημοσιευτεί, προκαλούν περαιτέρω προβληματισμό καθώς παρατίθενται όλες, λίγο - πολύ, οι δομικές χρωμοσωμικές ανωμαλίες, παρότι η μετατόπιση και η αμοιβαία μετατόπιση εξηγούν επαρκώς το είδος της αλλαγής  που συνέβη.

Συνολικά, οι καλά προετοιμασμένοι μαθητές της Γ’ λυκείου θα μπορούσαν να ανταπεξέλθουν, ως ένα σημείο, στα ερωτήματα του Δ θέματος βασιζόμενοι στη γνώση που παρέχει το σχολικό βιβλίο. Οποιαδήποτε άλλη απάντηση, που ενδεχομένως ληφθεί υπόψη, θα πρέπει να θεωρηθεί ως εναλλακτική και μη απαιτούμενη!