στην Ελλάδα. Θα ήθελα να μοιραστώ μαζί σας τα συμπεράσματα που οι σοσιαλιστές στην Ελλάδα βγάλαμε από την κρίση στην Ευρωζώνη και στην Ελλάδα.
Συμπέρασμα 1ο: Μια λανθασμένη διάγνωση σχετικά με τη φύση του προβλήματος στην Ευρωζώνη, θα οδηγήσει σε λάθος συνταγή. Η κυρίαρχη άποψη είναι ότι η κρίση στην ευρωζώνη είναι μια κρίση χρέους. Η αλήθεια είναι ότι η κρίση της ευρωζώνης δεν είναι μια κρίση χρέους. Ο μέσος όρος του χρέους ως ποσοστό του ΑΕΠ στη ζώνη του ευρώ, είναι χαμηλότερος σε σύγκριση με το ιαπωνικό χρέος ή ακόμη και το χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ των ΗΠΑ ή του Ηνωμένου Βασιλείου. Ακόμα και το έλλειμμα στη ζώνη του ευρώ ήταν μικρότερο σε σύγκριση με αυτά των προαναφερθεισών χωρών.
Έχει υποστηριχθεί ότι το ελληνικό δημοσιονομικό πρόβλημα προκάλεσε την κρίση στη ζώνη του ευρώ. Ωστόσο, η Ελλάδα είναι μια μάλλον μικρή οικονομία και το χρέος της, είναι ένα πολύ μικρό ποσοστό του ευρωπαϊκού χρέους. Είναι σωστό να ειπωθεί ότι η Ελλάδα πριν από την εμφάνιση της κρίσης δεν υπήρξε δημοσιονομικά υπεύθυνη ως χώρα. Εντούτοις αυτό δεν συνιστά δικαιολογία για να «τιμωρηθεί» μια χώρα και οι πολίτες της με τιμωρητικά επιτόκια και ένα προκυκλικό πρόγραμμα οικονομικής πολιτικής σε συνθήκες ύφεσης που οδήγησε σε βαθύτερη ύφεση και αύξησε την ανεργία σε ιστορικά υψηλά επίπεδα.
Συμπέρασμα 2ο: Η κρίση του ευρώ είναι το συνδυαστικό αποτέλεσμα των ελλείψεων στο θεσμικό πλαίσιο της ζώνης του ευρώ - ελλείψεις που ήταν γνωστές από την εποχή της σύστασής του - και της αποτυχίας των χρηματοπιστωτικών αγορών. Η έλλειψη μιας ομοσπονδιακής αρχής για την εποπτεία των ευρωπαϊκών τραπεζών, η θεσμική απαγόρευση της ΕΚΤ να ενεργεί ως δανειστής έσχατης ανάγκης προκειμένου να σταθεροποιηθούν οι αγορές ομολόγων και τα τραπεζικά συστήματα, η απουσία μιας δημοσιονομικής ένωσης, η αποτυχία των ευρωπαϊκών θεσμικών οργάνων για την στενή παρακολούθηση των οικονομιών των χωρών κρατών-μελών της ευρωζώνης, ήταν μερικοί από τους παράγοντες που συνέβαλαν στην εμφάνιση της κρίσης. Η κρίση θα λυθεί μόνο όταν οι ευρωπαϊκές χώρες θα είναι έτοιμες να αντιμετωπίσουν αυτές τις θεσμικές αδυναμίες.
Συμπέρασμα 3ο: Οι διαρθρωτικές αλλαγές είναι απαραίτητες για να βελτιωθούν οι προοπτικές ανάπτυξης, αλλά χρειάζονται χρόνο για να αποδώσουν αποτελέσματα. Σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ, η Ελλάδα την προηγούμενη διετία ήταν μεταξύ των χωρών που εισήγαγαν πολλές διαρθρωτικές αλλαγές. Όμως, κατά την ίδια περίοδο, η ύφεση στην Ελλάδα γινόταν βαθύτερη. Ως αποτέλεσμα, οι πολίτες έχασαν την πίστη τους στην αποτελεσματικότητα του προγράμματος να βγάλει την ελληνική οικονομία από την ύφεση. Είναι λοιπόν ανάγκη να επανεξεταστεί η στρατηγική της ανάπτυξης, όχι μόνο επιχειρηματολογώντας πάνω στην ανάγκη περισσότερων διαρθρωτικών αλλαγών. Η επιστροφή σε θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης θα κάνει τη προσπάθεια για δημοσιονομική εξυγίανση ευκολότερη και θα αλλάξει την άποψη των αγορών για τη βιωσιμότητα της δημοσιονομικής θέσης μας.
Συμπέρασμα 4ο : Με την ισοσκέλιση του κυκλικά προσαρμοσμένου ισοζυγίου, είχαμε μια ευκαιρία να επανεξετάσουμε την ταχύτητα της δημοσιονομικής εξυγίανσης προκειμένου να δοθεί περιθώριο στην οικονομία να ανασάνει και να καταπολεμήσουμε την ανεργία. Εμείς, οι σοσιαλιστές, δεν μπορούμε να δεχθούμε την ανεργία των νέων, που έχει ανέλθει στο 50%, ως «φυσικό φαινόμενο». Η εμφάνιση ενός ακραίου φιλο-ναζιστικού κόμματος στην Ελλάδα είναι ένα πολύ σαφές μήνυμα αναφορικά με τα προβλήματα που μπορεί να προκύψουν, εάν δεν ληφθούν συγκεκριμένα μέτρα για την αντιμετώπιση της ανεργίας των νέων. Η μείωση των κατώτατων μισθών δεν θα αντιμετωπίσει το πρόβλημα. Διότι, η βελτίωση της ανταγωνιστικότητας μέσω της μείωσης των μισθών απορροφάται σε μεγάλο βαθμό από την ανατίμηση του ευρώ. Επομένως θα πρέπει να διατεθούν ειδικά κονδύλια για την αντιμετώπιση του προβλήματος της ανεργίας στις χώρες που βρίσκονται σε προγράμματα οικονομικής πολιτικής.
Συμπέρασμα 5ο : Τα προγράμματα οικονομικής πολιτικής είναι δυναμικά, υπό την έννοια ότι αναπροσαρμόζονται με βάση την συσσωρευμένη εμπειρία. Τώρα γίνεται αποδεκτό ότι πολλές υποθέσεις σχετικά με αυτά τα προγράμματα δεν επιβεβαιώθηκαν. Είναι καιρός να αντιμετωπίσουμε αυτές τις αδυναμίες όσο το δυνατόν νωρίτερα παρά αργότερα. Το κάναμε αυτό στην Ελλάδα, με την εισαγωγή «ρήτρας ύφεσης», όταν συζητήσαμε το δεύτερο πρόγραμμα οικονομικής πολιτικής. Ωστόσο, χρειάζονται περισσότερα προκειμένου να αντιμετωπιστούν τα προβλήματα που οι χώρες ενταγμένες σε προγράμματα αντιμετωπίζουν. Και αυτό θα είναι προς όφελος αυτών των χωρών και των πολιτών τους αλλά και προς όφελος της Ευρώπης και του υπόλοιπου κόσμου. Επειδή μια αναπτυσσόμενη και σταθερή Ευρώπη αποτελεί προϋπόθεση για την παγκόσμια σταθερότητα και την ανάπτυξη.
