Ωστόσο, πριν από λίγες ημέρες, εκείνος ξύπνησε πανικόβλητος μέσα στη νύχτα, νιώθοντας ότι του κόπηκε η ανάσα. Το συμβάν τούς θορύβησε και έτσι αποφάσισαν να το διερευνήσουν. Ο πνευμονολόγος διέγνωσε «υπνική άπνοια». Πρόκειται για μια δυνητικά επικίνδυνη κατάσταση που παρουσιάζεται συχνότερα σε άνδρες 35-60 ετών, εξηγούν οι ειδικοί. Ας δούμε τι ακριβώς είναι η άπνοια, ποια σχέση έχει με το ροχαλητό και πώς αντιμετωπίζεται.
Πότε είναι επικίνδυνο το ροχαλητό;
Όταν συνοδεύεται από διακοπή της αναπνοής. Συνήθως τα επεισόδια της άπνοιας (διακοπή της αναπνοής άνω των 10΄΄), τις πρώτες φορές που παρουσιάζονται, μπορεί να γίνουν αντιληπτά από τον ίδιο τον πάσχοντα, ο οποίος ξυπνάει πανικόβλητος επειδή αισθάνεται ότι «κάποιος» του έχει κλείσει το στόμα και δεν μπορεί να αναπνεύσει. Καθώς, όμως, ο χρόνος περνά, ο πάσχων συνηθίζει την κατάσταση και συνήθως αυτός που αντιλαμβάνεται την παρατεταμένη και ανησυχητική διακοπή της αναπνοής του είναι ο σύντροφός του. Σε σοβαρές περιπτώσεις, η διακοπή της αναπνοής μπορεί να ξεπεράσει και τα 2 λεπτά.
Έχει παρατηρηθεί ότι η άπνοια είναι συχνότερη σε άνδρες 35-60 χρονών με αυξημένο σωματικό βάρος, οι οποίοι επιπλέον συνήθως καπνίζουν και πίνουν αλκοόλ το βράδυ. Επίσης, είναι πιθανό να έχουν πιο κοντό και χοντρό λαιμό από τους υπόλοιπους. Όλα τα παραπάνω γνωρίσματα ενδέχεται να συνυπάρχουν σε κάποιον με συμπτώματα άπνοιας, αλλά μπορεί να παρουσιάζονται και μεμονωμένα. Πάντως, οι ειδικοί εξηγούν ότι συχνά το κοινό χαρακτηριστικό των ασθενών με άπνοια είναι το πάχος και η αυξημένη περίμετρος του λαιμού.
Τι μπορεί να προκαλέσει η υπνική άπνοια;
Η διακοπή της αναπνοής κατά τη διάρκεια του ύπνου μπορεί να οδηγήσει σε αρτηριακή υπέρταση, σε αρρυθμίες, ακόμη και σε εγκεφαλικό επεισόδιο ή έμφραγμα του μυοκαρδίου με μοιραία κατάληξη. Αυτό συμβαίνει επειδή ο εγκέφαλος δεν «αντιδρά» εγκαίρως στην έλλειψη οξυγόνου, με αποτέλεσμα ο ασθενής να μην ξυπνάει για να πάρει ανάσα.
Ποιες εξετάσεις χρειάζονται;
Αρχικά γίνεται μια εξέταση από τον ωτορινολαρυγγολόγο, για να διαπιστωθεί αν υπάρχουν ανατομικές ανωμαλίες στο ανώτερο αναπνευστικό σύστημα. Στη συνέχεια, ο πνευμονολόγος θα εξετάσει κλινικά τον ασθενή και θα τον υποβάλει σε σπιρομέτρηση (μια απλή εξέταση όπου ο πάσχων θα πρέπει να φυσήξει με δύναμη σε έναν ειδικό σωλήνα), για να διαπιστώσει αν έχει επηρεαστεί η αναπνευστική του λειτουργία.
Η κύρια εξέταση στους ασθενείς με άπνοια είναι η μελέτη ύπνου. Η εξέταση αυτή γίνεται τις νυχτερινές ώρες σε έναν ειδικά διαμορφωμένο χώρο, όπου ζητείται από τον ασθενή να κοιμηθεί, ενώ μέσω ηλεκτροδίων, που τοποθετούνται στο σώμα του, καταγράφεται η οξυγόνωση του αίματος, οι παλμοί της καρδιάς, τα εγκεφαλικά κύματα, οι κινήσεις των οφθαλμών και του θώρακά του. Τα αποτελέσματα είναι διαθέσιμα την επόμενη ημέρα και αποκαλύπτουν πόσο συχνά σταματά η αναπνοή κατά τη διάρκεια του ύπνου. Σε βαριά περιστατικά σημειώνονται ακόμη και πάνω από 50 διακοπές της αναπνοής ανά ώρα ύπνου.
Πώς αντιμετωπίζεται το ροχαλητό;
Το πρώτο βήμα αφορά στις αλλαγές του τρόπου ζωής. Με άλλα λόγια, στην απώλεια βάρους, τη διακοπή του καπνίσματος, την αποφυγή του αλκοόλ το βράδυ, καθώς και της λήψης ηρεμιστικών φαρμάκων (επειδή προκαλούν χαλάρωση των τοιχωμάτων του λάρυγγα και του φάρυγγα, επιτείνοντας το ροχαλητό).
Αν η μελέτη ύπνου δείξει ότι οι άπνοιες είναι συχνότερες όταν ο ασθενής κοιμάται ανάσκελα, τότε του γίνεται σύσταση να κοιμάται στο πλάι. Είναι χαρακτηριστικό ότι οι άγγλοι ειδικοί, για να το επιτύχουν αυτό, προτείνουν στους ασθενείς να ράβουν ένα μπαλάκι του τένις στη ράχη της πιτζάμας τους, ώστε να τους εμποδίζει να κοιμούνται ανάσκελα.
Σε περίπτωση που υπάρχουν ανατομικά προβλήματα, μπορεί να χρησιμοποιηθούν ειδικά μασελάκια που συγκρατούν την κάτω γνάθο πιο μπροστά από την άνω γνάθο, διευκολύνοντας την αναπνοή την ώρα που ο ασθενής είναι ξαπλωμένος. Συνήθως, αυτά τα μασελάκια δοκιμάζονται σε περιπτώσεις ήπιου ή μέτριου προβλήματος, πριν ο ασθενής δοκιμάσει να λύσει το πρόβλημα με τις μάσκες (αναπνευστήρες), που αναφέρονται στη συνέχεια.
Διεθνώς έχει επικρατήσει η χρήση ειδικών συσκευών (μάσκες C PAP ή Bi PAP), που προσαρμόζονται στο στόμα και τη μύτη και διοχετεύουν αέρα όταν σημειώνεται διακοπή της αναπνοής. Αν και οι ασθενείς συχνά δυσανασχετούν με την ιδέα να φορέσουν μάσκα για να κοιμηθούν, συχνά η θεαματική βελτίωση της κατάστασή τους, με τη συνακόλουθη ενεργητικότητα που νιώθουν στη διάρκεια της ημέρας, τους πείθει να συμμορφωθούν με τη χρήση της.
Επίσης, μπορεί να χορηγηθούν χάπια για την αντιμετώπιση της ημερήσιας υπνηλίας, αλλά η αγωγή αυτή δεν λύνει το πρόβλημα.
Μια επέμβαση στη μύτη μπορεί να λύσει το πρόβλημα;
Οι ειδικοί εξηγούν ότι η άπνοια στη διάρκεια του ύπνου συνήθως προκαλείται από μια εκτεταμένη στένωση του αεραγωγού, ο οποίος ξεκινάει από τη μύτη και καταλήγει πίσω από τη γλώσσα (στο λάρυγγα). Συνεπώς, μια επέμβαση αποκλειστικά στη μύτη για τη διόρθωση του διαφράγματος μπορεί να μη δώσει λύση στο πρόβλημα, επειδή η στένωση του αεραγωγού παρατηρείται και εκτός της ρινικής κοιλότητας. Μάλιστα, έχει διαπιστωθεί ότι συχνά το ροχαλητό επιμένει μετά από τέτοιες διορθωτικές επεμβάσεις. Η εξήγηση γι’ αυτό το φαινόμενο είναι ότι το ροχαλητό προκαλείται από υπερτροφία της σταφυλής (ο ιστός που «κρέμεται» πίσω από τον ουρανίσκο μας) ή από την τριβή των τοιχωμάτων του λάρυγγα πίσω από τη γλώσσα. Η επέμβαση στη μύτη, λοιπόν, μπορεί να βελτιώσει σημαντικά τη ρινική αναπνοή, αλλά είναι πιθανό να μη βελτιώσει τις άπνοιες στη διάρκεια του ύπνου.
«Δεν χορταίνω τον ύπνο»
Ο ασθενής που ροχαλίζει και παρουσιάζει άπνοια συχνά παραπονιέται ότι «δεν χορταίνει» τον ύπνο, όσες ώρες και αν βρίσκεται στο κρεβάτι. Το πρωινό του ξύπνημα συνοδεύεται από ξηροστομία, πονοκέφαλο και κακή διάθεση. Κατά τη διάρκεια της ημέρας, παρουσιάζει εύκολη κόπωση, αδυναμία και υπνηλία. Σε πιο προχωρημένες καταστάσεις, η ημερήσια υπνηλία μπορεί να αποβεί επικίνδυνη, ιδιαίτερα την ώρα της οδήγησης. Επιπλέον, η άπνοια μπορεί να οδηγήσει σε διαταραχές της συγκέντρωσης και της μνήμης, σε ευερεθιστότητα, έως και σε σεξουαλική δυσλειτουργία, εξαιτίας της κακής οξυγόνωσης του εγκεφάλου και της αλλοίωσης των σταδίων του ύπνου.
Ο φαύλος κύκλος
Στα αρχικά στάδια της υπνικής άπνοιας, ο οργανισμός αντιδρά στην έλλειψη οξυγόνωσης όπως όταν αντιμετωπίζει μια στρεσογόνο κατάσταση, δηλαδή αυξάνοντας τα επίπεδα των ορμονών του στρες - της κορτιζόλης και της αδρεναλίνης. Ωστόσο, όταν η κατάσταση αυτή είναι χρόνια, τότε τα διαρκώς υψηλά επίπεδα της αδρεναλίνης αυξάνουν την επιρρέπεια του οργανισμού στην υπέρταση και στις αρρυθμίες, εξηγούν οι ειδικοί. Η αυξημένη κορτιζόλη, από την άλλη μεριά, προκαλεί κατακράτηση υγρών, διαταραχή του ρυθμού του μεταβολισμού και αύξηση του βάρους. Γι’ αυτό παρατηρείται ότι σε παχουλούς ασθενείς με άπνοια προκαλείται πρόσθετη αύξηση του βάρους, που, σε συνδυασμό με τη μείωση της άσκησης λόγω της υπνηλίας, τους εμπλέκει σε ένα φαύλο κύκλο άπνοιας-παχυσαρκίας.
Οι νεότερες εξελίξεις
Οι ειδικοί διεθνώς πειραματίζονται με διάφορες μεθόδους που θα μπορούσαν να λύσουν το πρόβλημα της άπνοιας. Η μέθοδος που φαίνεται ότι στο μέλλον μπορεί να εφαρμόζεται στην κλινική πράξη είναι η χρήση ειδικών συσκευών που θα λειτουργούν σαν βηματοδότες. Θα στέλνουν ηλεκτρικούς παλμούς στους μυς του φάρυγγα και του λάρυγγα, κρατώντας ανοιχτούς τους αεραγωγούς του αναπνευστικού συστήματος. Προς το παρόν γίνονται κλινικές δοκιμές σε ασθενείς στις Η.Π.Α.
Ροχαλίζουν τα παιδιά;
Για το ροχαλητό των παιδιών συνήθως ενοχοποιούνται τα κρεατάκια και οι αμυγδαλές (υπερτροφία των αδενοειδών εκβλαστήσεων). Ενδέχεται, επίσης, να οφείλεται σε ανατομικά προβλήματα, όπως η στενή μύτη και το στραβό διάφραγμα, ενώ σε σπάνιες περιπτώσεις ορισμένα μεταβολικά νοσήματα συμβάλλουν στην πάχυνση του φάρυγγα, με αποτέλεσμα να στενεύει ο αεραγωγός και να προκαλείται ροχαλητό. Η αντιμετώπιση του ροχαλητού εξαρτάται από το πρόβλημα που το προκαλεί. Συνήθως αφαιρούνται χειρουργικά οι αμυγδαλές ή τα κρεατάκια, όταν το πρόβλημα οφείλεται αποκλειστικά σε αυτά. Σε ορισμένες περιπτώσεις, όταν το αίτιο του ροχαλητού εντοπίζεται στη μύτη (π.χ. ρινική συμφόρηση εξαιτίας μιας ίωσης ή της αλλεργικής ρινίτιδας), τα αντιισταμινικά και οι ρινικές ταινίες που διευκολύνουν την αναπνοή μπορούν να προσφέρουν μια πρόσκαιρη ανακούφιση.
Πηγή: vita.gr
