Εθελοντισμός Και Τοπική Αυτοδιοίκηση

Τα τελευταία χρόνια έχουν κάνει την εμφάνισή τους πολλές ΜΚΟ, ΑΜΚΕ, αλλά και απλές ομάδες πολιτών με πληθώρα εθελοντικών δράσεων σε πεδία όπως οι κοινωνικές υπηρεσίες, το περιβάλλον, ο πολιτισμός κ.α. Όλες αυτές στηρίζουν τη δράση τους στην εθελοντική προσφορά των μελών τους. Η έννοια του εθελοντισμού έχει συνδεθεί άρρηκτα με την αλληλεγγύη και την ανιδιοτελή προσφορά. Ομάδες πολιτών οργανώνονται χρησιμοποιώντας το διαδίκτυο και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, έρχονται κοντά, δημιουργούν, αναπτύσσουν σχέσεις και φιλίες. Ιδιαίτερα γνωστές με πανελλαδική δράση, η δράση Human grid σε ανθρωπιστικό κυρίως επίπεδο αλλά η δράση tutorpool ένα δίκτυο εθελοντισμού και αλληλεγγύης για την εκπαίδευση. Στην περιοχή μας σημαντική δράση έχουν αναπτύξει οι «Ενεργοί Πολίτες Λάρισας», οι «Ποδηλάτες Λάρισας», ο Σύλλογος Καρκινοπαθών Νομού Λάρισας, η ΑΜΚΕ Sarantaporo.gr αλλά και πολλοί άλλοι σύλλογοι, ομάδες και συλλογικότητες.
Μέσα από αυτές τις δράσεις, βιώνουμε στην Ελλάδα της κρίσης μια διαφορετική και αισιόδοξη προοπτική. Απέναντι στα προβλήματα που δημιουργήθηκαν, οι πολίτες ενώνουν τις δυνάμεις τους, τη δημιουργικότητά τους, τις γνώσεις, τις δυνατότητές τους, τις δεξιότητες τους και τις αντοχές τους και αναδεικνύουν το μεγαλείο του εθελοντισμού. Με τη δράση τους έρχονται και λειτουργούν ως ένα δίχτυ προστασίας, συμβάλλοντας θετικά  στην αντιμετώπιση ιδιαίτερων κοινωνικών, οικονομικών και περιβαλλοντικών προβλημάτων και καλύπτουν κενά που δημιουργούνται από την αδυναμία του κράτους να λειτουργήσει προστατευτικές δομές και υπηρεσίες. Οι εθελοντές βοηθάνε άλλους και παράλληλα βοήθιουνται και οι ίδιοι.
Τέτοιες ομάδες είναι ιδιαίτερα σημαντικό να έχουν τη στήριξη της Τοπικής Αυτοδιοίκησης γιατί σκοπός μιας υγιούς αυτοδιοίκησης είναι η διαχείριση του πλούτου που παράγουν οι πολίτες. Ο εθελοντισμός είναι μια δραστηριότητα που ενισχύεται από αυτό τον πλούτο. Δυστυχώς παρατηρούμε ότι αρκετοί τοπικοί αιρετοί αρέσκονται στην κοινωνική πολιτική της φωτογραφίας και των στεγνών δελτίων τύπου, ενίοτε και καπελώματος τέτοιων δράσεων και εθελοντικών ομάδων και όχι στην ουσιαστική  στήριξη. Ο εθελοντισμός δεν είναι απλά ένας όρος, είναι στάση ζωής την οποία ή την υιοθετείς ως τέτοια ή την θυμάσαι κατά το πώς σε βολεύει.
Η Τοπική Αυτοδιοίκηση οφείλει να αναλαμβάνει πρωτοβουλίες που να ενθαρρύνουν τη συμμετοχή των πολιτών σε εθελοντικές δράσεις αξιοποιώντας το πολύτιμο ανθρώπινο κεφάλαιο των εθελοντών προς όφελος της τοπικής κοινωνίας χωρίς βέβαια να φιλοδοξεί να υποκαταστήσει απαραίτητες δομές της πολιτείας. Η δεξαμενή των ενεργών πολιτών πρέπει να αποτελέσει την ισχυρή βάση πάνω στην οποία μπορεί να δομηθεί μια κοινωνία αλληλεγγύης και συμμετοχής. Η θέσπιση νέων μορφών εθελοντικής δράσης στο επίπεδο της τοπικής αυτοδιοίκησης  απαιτεί πέρα από τη διάδοση της εθελοντικής κουλτούρας ένα νέο προσανατολισμό - το πέρασμα από τις παραδοσιακές μορφές εθελοντισμού - φιλανθρωπίας στο πεδίο της κοινωνικής οικονομίας με προγραμματισμό, στόχους, θεσμικές υποδομές και μετρήσιμα αποτελέσματα σε αυτό που λέγεται τρίτος τομέας της οικονομίας.
 Προαπαιτούμενα για την προώθηση του εθελοντισμού στην τοπική αυτοδιοίκηση είναι:
·    Η οριζόντια - αναδραστική επικοινωνία για τη διάδοση πληροφόρησης και γνώσης - παράλληλα με τη διάδοση της εθελοντικής κουλτούρας.
·    Διατυπωμένες θέσεις για την κοινωνική οικονομία, την οικολογία, τον πολιτισμό και την αυτοοργάνωση των πολιτών.
·    Δομές στήριξης και συμβουλευτικής των εθελοντικών οργανώσεων σε εθνικό και περιφερειακό επίπεδο.
·    Θεσμοθέτηση πόρων και κανόνων αξιολόγησης των εθελοντικών οργανώσεων.
·    Θεσμοθέτηση του συμμετοχικού προϋπολογισμού. Οι πολίτες συναποφασίζουν για το που θα διατεθούν οι οικονομικοί πόροι.
Κάτι που λίγοι γνωρίζουνε είναι ότι ο εθελοντισμός στην τοπική αυτοδιοίκηση απέκτησε νομική βάση με το Ν.3852/07.06.2010 "Νέα Αρχιτεκτονική της Αυτοδιοίκησης και της Αποκεντρωμένης Διοίκησης- Πρόγραμμα Καλλικράτης", (άρθρο 76, 83 και 178). Ο νόμος του Καλλικράτη που πολύ εύκολα κάποιοι βιάζονται να λοιδορήσουν και να καταγγείλουν ότι ευθύνεται εν μέρει για την οικονομική κρίση των Δήμων προβλέπει τη σύσταση Γραφείων Εθελοντισμού. Ήδη σε 15 Δήμους της χώρας λειτουργούν Γραφεία Εθελοντισμού. Πριν λοιπόν βιαστούμε να αφορίσουμε έναν ολόκληρο νόμο ας αναρωτηθούμε αν φταίει ο ίδιος ο νόμος ή διατάξεις του νόμου που δεν εφαρμόστηκαν σωστά ή καθόλου, ας θυμηθούμε τις επιτροπές διαβούλευσης πολιτών, το συνήγορο του Δημότη κ.α. Φταίει άραγε ο νόμος ή μήπως οι Δήμαρχοι που κατά τα προηγούμενα χρόνια σπατάλησαν χρήματα σε έργα βιτρίνας και εντυπωσιασμού, η αδιαφάνεια στα οικονομικά των Δήμων, ή η μη λήψη συλλογικών αποφάσεων μέσα από συμμετοχικές διαδικασίες πολιτών και τοπικών φορέων;